Opnieuw stijgt het aantal coronabesmettingen de pan uit en liggen er alweer ruim 2.000 Covid-patiënten in de ziekenhuizen. En dus zal de overheid weer maatregelen moeten treffen om de verspreiding van het virus te remmen. Wij pleiten voor snelle en duidelijke maatregelen, die voor iedereen gelden, zodat op korter termijn de keten van besmettingen breekt.
In elk geval zien wij geen heil in het ’2G plan’, dat ongevaccineerden uitsluit van allerlei activiteiten. Daarbij voelen wij ons, een groep van artsen die in verschillende rollen betrokken zijn bij de corona-crisis, ongemakkelijk.
We moeten als samenleving expliciet terug naar de waarden van solidariteit. Laten we ons focussen op het gezamenlijke doel: het acuut terugdringen van de besmettingen, met name in de thuis en werksituatie.
Met elkaar willen we het coronaleed beperken en onze zorg beschikbaar houden voor álle patiënten. Bijvoorbeeld patiënten die wachten op een operatie. Daarnaast willen we dat onze samenleving zo goed mogelijk door deze acute noodsituatie heen komt. Immers, we hebben elkaar nu en in de toekomst hard nodig voor de opgaven waarvoor we nu staan en komen te staan.
De keuze voor opnieuw ingrijpende maatregelen is voor velen lastig te vatten. Sommigen denken dat zij zelf niks te vrezen hebben van besmetting, ziekenhuisopname of long COVID. Anderen die zich hebben laten vaccineren, dachten dat de epidemie nu wel voorbij zou zijn. De pandemie verandert continu en dat leidt tot aanhoudende onzekerheid en veel vragen.
Veel artsen slaan deze dagen de handen inéén om in gesprek te gaan met zoveel mogelijk mensen in Nederland over de grondslag voor de maatregelen, over vaccinatie en over nieuwe mogelijkheden voor behandeling bij COVID.
Als artsen zullen we ons in blijven zetten om zoveel mogelijk mensen bij te staan in de keuze rondom vaccinatie. Het beste middel dat we op dit moment hebben om onnodige ziekte en overlijden te voorkomen.
We weten dat mensen bang zijn. Een deel van de bevolking heeft geen vertrouwen in het vaccin, door steeds wisselende informatie erover én gerichte desinformatie over vaccinatie, met name op sociale media. Het blijft zaak om alle mensen die nog vragen hebben over vaccineren zoveel mogelijk bij te staan in het maken van hun keuze; vaccinatie blijft de meest humane weg om ernstige ziekte en onnodig leed te voorkomen. Uiteindelijk blijft dit een eigen keuze van het individu.
Als steeds meer druk wordt toegepast, vergroot dat het gevaar dat mensen nog meer ervaren dat zij geen vrije keuze hebben. Met verdere polarisatie tot gevolg. Het is de vraag of de langetermijngevolgen van drang opwegen tegen de kortetermijnwinst van een kleine toename in vaccinatiegraad.
Het aanpassen van ons gedrag – weer afstand houden, mondkapjes dragen en thuisblijven bij klachten! - deze winter en het weloverwogen kiezen voor vaccinatie, verdient grootschalige, gerichte voorlichting en het goede gesprek. We hebben met mensen te maken die we soms moeilijk kunnen bereiken, omdat zij wantrouwen hebben voor alles wat van de overheid komt of vanwege hun levensovertuigingen en persoonlijke waarden twijfelen. We zien ook mensen die zich zorgen maken, omdat ze het derde en vierde vaccin op zich af zien komen.
Er is een gevaarlijke mengelmoes van zorgen over onze gezondheid, veiligheid en samenleving ontstaan, bij gevaccineerden en ongevaccineerden. Dat kunnen we ons niet permitteren, we moeten gezamenlijk optrekken. Wij vinden dan ook dat alle maatregelen die nodig zijn om de komende maanden goed door te komen, moeten gelden voor álle inwoners van Nederland.
Vrijheid voor het individu komt niet zonder verantwoordelijkheid voor de ander. Een ongevaccineerde patiënt die van zijn vrijheid gebruik heeft gemaakt en toch ernstige Covid oploopt, bezet lange tijd een ziekenhuisbed. Maar de beschonken autobestuurder, de niet oplettende fietser of mensen die na het café-bezoek vechten, belasten ook de spoedeisende hulp.
Nu de zorg overspannen is, worden dagelijks harde keuzes gemaakt. Want de operatie van je buurvrouw, tante of dorpsgenoot wordt uitgesteld doordat een ander een bed nodig heeft. Bij een ongeluk is overplaatsing naar een ander ziekenhuis verder weg soms ook nodig, waar alweer een buurvrouw, tante of dorpsgenoot de volgende dag niet geopereerd kan worden. Het gaat dus over meer dan corona besmettingen an sich.
Het is een constante afweging; zijn de effecten van maatregelen en de potentiële schade ervan nog proportioneel? Als mensen tegen een maatregel zijn, is de vraag tegelijkertijd waar zij vóór zijn. Kiezen zij dan bewust voor het laten overstromen van de zorg? Of juist voor het uitsluiten van specifieke groepen uit de samenleving? Je kunt ons inziens niet pleiten voor minder maatregelen zonder een alternatieve oplossing te bieden voor de patiënten die zúllen komen.
Wij pleiten vóór meer gemeenschapsdenken. Voor onze vrijheid en welvaart is veel gemeenschappelijke inspanning geleverd. Dat gedachtegoed moeten we koesteren nu de dilemma’s in de zorg toenemen. We zien de groeiende schaarste in de zorg. De uitval van personeel is hoog, de instroom van nieuw personeel laag. We investeren onvoldoende in preventie en in salarissen van verzorgenden en verpleegkundigen en besteden te veel tijd en geld aan administratieve verantwoording en dure medicijnen en apparatuur.
We moeten nu het gesprek voeren over de organisatie van onze zorg. Bijvoorbeeld wel of niet meer concentratie van Covid-zorg in een beperkt aantal ziekenhuizen; flexibeler organiseren van zorg of opschalen van zorg die nog ingehaald moet worden in zelfstandige klinieken. Fundamentele keuzes zijn nodig, ook over bijvoorbeeld het wel of niet interen op de financiële reserves van zorgverzekeraars. Het is onacceptabel als politiek, zorgverzekeraars en bestuurders van zorginstellingen naar elkaar blijven kijken om de ontstane patstellingen te doorbreken.
Dát is het eerlijke verhaal; we moeten duidelijk en snel ingrijpen voor onze gezamenlijke volksgezondheid én we hebben een lange termijn aanpak nodig voor deze pandemie, met daarin aandacht voor de toekomst van onze zorg. We zijn ervan overtuigd dat dit ook zal bijdragen aan weloverwogen keuzes over vaccinatie tegen Covid. En dat gaat echt een stuk verder dan een discussie over 1G, 2G, of 3G. Want alleen samen krijgen we Corona eronder en onze gezondheid er bovenop.